Danh nhân và làng cổ Thừa Thiên Huế

Làng Vân Quật (Sau này là làng Vân Quật Thượng) đã có lịch sử lâu đời, là một trong những làng được thành lập khá sớm ở Thừa Thiên Huế, thuộc Đạo Thừa Tuyên, Thuận Hóa từ thời vua Lê Thánh Tông, từ năm 1466 là một làng của huyện Đang Điền, Phủ Triệu Phong, đạo Thừa Tuyên Thuận Hóa. Sách Ô Châu Cận Lục của tiến sĩ Dương Văn An biên soạn vào năm 1555 (quyển 3 – môn bản đồ ghi tên của làng Vân Quật là một trong 59 làng của huyện Đang Điền, Phủ Triệu Phong. (Nay thuộc TX Hương Trà)

Sự hình thành và phát triển của làng Vân Quật gắn với tên tuổi của các vị khai canh, khai khẩn của làng là ngài Trương Phi Phong, là một quan văn võ Thời Lê – vị thủy tổ của họ Trương làng Vân Quật Thượng ngày nay, tính từ năm 1471 – sau công cuộc Bình Chiêm mở mang bờ cõi Đại Việt vào phía Nam đến nay đã có niên đại trên 542 năm. Căn cứ gia phả họ Trương các tài liệu thư tịch cổ, văn bia, câu đối, hiện nay còn lưu giữ tại đình làng, miếu thờ, nhà thờ họ, phái.

Ngài Đô Chỉ Huy Sứ, Đô Chỉ Huy Sứ Ty Thiêm Sự, ngài Trương Phi Phong cùng thời với ngài Phạm Nhữ Tăng làm Trung Quân Đô Thống lãnh ấn tiên phong vua Lê ngự giá hậu tập bình chiêm năm 1471 được triều Lê sắc phong Bình Chiêm Quốc, ngài Phi Phong (Bình Chiêm Sứ), sắc sức bổn xã lập miếu phụng tự.

Trong họ có ngài Trương Văn Hạnh không rõ thời kỳ nào nhưng vẫn còn lưu giữ trong gia phả của phái, bài vị ngài Hạnh và nguyên phối thờ ở chùa làng, mộ. Cố phụ nguyên thủy sư đội trưởng tự chấp Trương Văn Tứ Lang Thần Vương Lạc Khoản (sinh năm Ất sửu không rõ ngày tháng, mất vào giờ dần ngày 22 tháng giêng năm Ất sửu, bia mộ Nguyên Thủy Sư Trương Văn Hạnh Đệ Tứ Lang Phủ Quân Chi Mộ).

Hiện nay hội khoa học lịch sử Thừa Thiên Huế đã thẩm định có ý kiến bổ sung do phó giáo sư Tiến sĩ Đỗ Bang Chủ tích Hội khoa học lịch sử Thừa Thiên Huế thống nhất đề nghịị Bảo tàng lịch sử cách mạng lập hồ sơ công nhận danh nhân.

Long vị thờ tại miếu

Đô Chỉ Huy Sứ, Đô Chỉ Huy Sứ Ty Thiêm Sự Tôn Thần Vị

Câu đối tả: “Triều nội văn quan tế tế anh hùng tài lương đống”

Câu đối hữu: “Trận tiền danh vũ tướng hưng ban hào kiệt trí thần cơ”

Tạm dịch:

Câu đối tả: “Văn quan trong triều anh hùng tế thế là rường cột của nước nhà:

Câu đối hữu: “Võ tướng nổi danh nơi chiến trận mở mang bờ cõi là hào kiệt có tài mưu lược”

Câu đối tả: “Chưởng thượng bố kinh luân đạt nhất thân tòng thiện sự”

Câu đối hữu: “Hung trung tàn binh giáp công hầu tứ đại chấn huân danh”

Tạm dịch:

Câu đối tả: “Trên tay ban phát kinh luân một lòng làm việc thiện”

Câu đối hữu: “Trong bụng đầy binh pháp bốn đời công hầu nổi uy danh”

Câu đối tả: “Bổn thổ khai cơ tử tôn trường dẫn”

Câu đối hữu: “Thành hoàng hưng nghiệp bách tín vinh xương”

Tạm dịch:

Câu đối tả: “Bổn thổ mở mang cơ nghiệp con cháu nối đời”

Câu đối hữu: “Thành hoàng hưng nghiệp trăm họ vinh hiển”

Hiện nay UBND xã Hương Phong đang quản lý mộ, miếu thờ.